Prawosławie w historii Podlasia - konferencja naukowa

29 i 30 listopada w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku Podlaskim odbyła się VIII Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa, której tematem było "Prawosławie w historii Podlasia". Nowy Kurier patronował wydarzeniu.

Jak informowaliśmy - jednym z ważniejszych punktów pierwszego dnia było podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Instytutem Slawistyki Polskiej Akademii Nauk i Podlaskim Instytutem Naukowym. Podpisy na dokumencie złożyli dyrektor IS PAN dr hab. Ewa Gołachowska, oraz dyrektor PIN dr Grzegorz Kuprianowicz.

Wydarzenie wzbogaciły prezentacje literackie i historyczne, takie jak ukraińskojęzyczna antologia Podlasia "Krajina swojoho słowa", czy wernisaże wystaw ukazujących publikacje Kościoła Prawosławnego. Zwieńczeniem dnia był koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu zespołu Katapetasma i projekcja filmu o metropolicie Dionizym Waledyńskim.

Dzień drugi rozpoczął się od sesji poświęconej historii i kulturze Podlasia. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać referatów, które przybliżyły bogatą przeszłość regionu, jego tradycje oraz wpływ, jaki miały na rozwój lokalnej tożsamości. Część druga skoncentrowała się na analizie roli Kościoła Prawosławnego na Podlasiu i w regionach sąsiednich. Referaty dotyczyły wpływu decyzji kościelnych na życie społeczne, kulturalne i polityczne w dwudziestoleciu międzywojennym.

Organizatorem konferencji był Podlaski Instytut Naukowy. Współorganizatorami: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Komisja Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie, Związek Ukraińców Podlasia, Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim. Patronat honorowy objęli burmistrzowie Bielska Podlaskiego, Hajnówki, Siemiatycz, Kleszczel, oraz Wójt Gminy Bielsk Podlaski.

Konferencja odbyła się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP, współfinansowana była ze środków Województwa Podlaskiego, dzięki wsparciu osób prywatnych oraz Ambasady Ukrainy w RP i lokalnych samorządów.

(mk), fot. MK

Prelegenci i tematy: 

• "Tradycje prawosławne Podlasia i ich transformacje na przestrzeni wieków" - Dariusz Krasnodębski (Warszawa) 
• Początki chrześcijaństwa w międzyrzeczu Bugu i Narwi w świetle źródeł archeologicznych; Grzegorz Kuprianowicz (Lublin - Bielsk Podlaski)
• Transformacje tradycji prawosławnych Podlasia na przestrzeni wieków - zarys zagadnienia; Jurij Hawryluk (Bielsk Podlaski) 
• Przejawy życia intelektualnego Kościoła prawosławnego na Podlasiu w składzie metropolii kijowskiej w XIV-XVI w.; Łukasz Hajduczenia (Warszawa) 
• Sztuka Liturgii: muzyka, ikona, architektura w tradycji prawosławnej metropolii kijowskiej XVI-XVIII w.; Mariusz Sawa (Lublin) 
• Kontakty Rzeczypospolitej ze Świętą Górą Athos; Serhij Szumyło (Kijów - Exeter) 
• Ukraińskie ośrodki monastyczne na Świętej Górze Athos w XVI - XVIII w.; Mikołaj Roszczenko (Lublin - Kleszczele) 
• Rękopiśmienny zbiór pieśni cerkiewnych z Kleszczel z pierwszej połowy XIX w.; Ewa Golachowska (Warszawa) 
• Słownictwo religijne w Atlasie gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny; Ludmiła Łabowicz (Białystok) 
• Zwyczaje ludowo-religijne cyklu jesiennego na Podlasiu; Dorota Misiejuk (Białystok) 
• Wyznanie w strukturze tożsamości kulturowej jednostki - przemiany kulturowe; "Kościół prawosławny w Polsce na drodze autokefalii" - protodiakon Łukasz Leonkiewicz (Warszawa) 
• Metropolita Jerzy (Jaroszewski) - hierarcha, intelektualista, prekursor autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce; Roman Wysocki (Lublin) 
• Proces uzyskiwania autokefalii przez Kościół prawosławny w Polsce; Grzegorz Janusz (Lublin) 
• Autokefalia Kościoła Prawosławnego w Polsce - realizacja i status prawny w II Rzeczypospolitej; Witalis Michalczuk (Warszawa - Brześć) 
• Dzieło metropolity Dionizego (Waledyńskiego) odnowienia świadomości Prawosławia dawnej Rzeczpospolitej; Witold Bobryk (Siedlce) 
• Losy metropolity Dionizego (Waledyńskiego) w Polsce Ludowej; Eugeniusz Czykwin (Białystok) Uregulowanie statusu prawnego Kościoła prawosławnego w Polsce w III Rzeczypospolitej; ks. Andrzej Konachowicz (Lublin) 
• Olimpiada Prawosławnej Wiedzy Religijnej; Andrzej Jekaterynczuk (Lublin - Knorydy) 
• Reakcja wybranych wspólnot religijnych w Polsce na uchodźców z Ukrainy po wybuchu pełnoskalowej wojny rosyjsko -ukraińskiej; "Historia i kultura Podlasia" - Dorota Michaluk (Toruń) 
• "Lokacje miast podlaskich" - seria wydawnicza Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu oraz Archiwum Głównego Akt Dawnych; Hryhorij Arkuszyn (Łuck) 
• Dialektyzmy podlaskie w antologii ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia Krajina swojoho słowa; Feliks Czyżewski (Lublin) 
• Stefan Sidoruk ze Stawek pod Włodawą jako człowiek pogranicza kulturowego; Jurij Bidnoszyja (Kijów) 
• Współczesne rękopisy gwarowe z Północnego Podlasia jako zabytki języka ukraińskiego: zasady opracowania i publikacji; Lubow Frolak (Lublin) i Myrosława Frolak (Lwów) 
• Barwy ojczystego kraju w ukraińskim słowie artystycznym na Podlasiu; Agnieszka Dudek Szumigaj (Lublin)
• Uwagi o dwujęzyczności mieszkańców XIX-wiecznej wsi nadbużańskiej (na podstawie prozy Leona Kunickiego); "Podlasie i sąsiednie regiony w składzie Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie autokefalii" - Janusz Danieluk, Prawosławna sieć parafialna powiatu bielskiego województwa białostockiego w okresie międzywojennym; Rafał Dydycz (Sarnaki) 
• Ukrainiec, Rusin, Polak - poczucie przynależności narodowej ludności prawosławnej powiatu Biała Podlaska na podstawie spisu z 1940 roku; Wiktor Misijuk (Brześć) 
• Ukraińcy w konsystorzu poleskiej diecezji prawosławnej w przededniu soboru pińskiego w 1942 roku; Andrzej Borowik (Lublin), 
• Losy rodziny Borowików jako przykład dziejów ukraińskiej rodziny prawosławnej na Chełmszczyźnie w XX wieku; "Mikrohistoria: dzieje Kościoła prawosławnego w historiach podlaskich parafii" - Adrian Kuprianowicz (Bielsk Podlaski)
• Zarys dziejów parafii prawosławnej pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Klejnikach do połowy XX wieku; Adrian Kazimiruk (Noweberezowo) 
• Dzieje parafii prawosławnej pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Nowoberezowie do 1914 roku; Bazyli Krupicz (Białystok) 
• Historia cerkwi w Dobrowodzie; Ałła Gryc (Hajnówka) 
• Ojciec Antoni Dziewiatowski - proboszcz parafii prawosławnej w Hajnówce i budowniczy soboru Świętej Trójcy; Marek Martynowicz (Dasze) 
• Duchowieństwo parafii w Kośnej; Jerzy Plewa (Kuraszewo)
• Dzieje parafii prawosławnej i unickiej Zaśnięcia Najświętszej Bogarodzicy w Czyżach.